ΝΕΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΝΕΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΔΗΛΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Σας ενημερώνουμε ότι δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νέος νόμος 4554/2018 (ΦΕΚ Α΄ 130) με τίτλο «Aσφαλιστικές και συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις - Αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας - Ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων - Επιτροπεία ασυνόδευτων ανηλίκων και άλλες διατάξεις».
Ο νόμος έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες διατάξεις οι οποίες συνοψίζονται κυρίως στα κάτωθι:
1. Με το άρθρο 3 δίνεται η δυνατότητα ώστε βεβαιωμένες ή μη οφειλές προς πρώην φορείς κοινωνικής ασφάλισης ή το Δημόσιο, οι οποίες δημιουργήθηκαν λόγω εύλογης αμφιβολίας ως προς την υποχρέωση υπαγωγής ή μη στην παράλληλη ασφάλιση δύο ή περισσότερων πρώην φορέων ασφάλισης ή του Δημοσίου για το χρονικό διάστημα έως τις 31-12-2016, μπορούν να διαγραφούν ή να απαλλαχθούν τυχόν επιβληθέντων πρόσθετων τελών, τόκων, προσαυξήσεων και επιβαρύνσεων. Όπως αναφέρει και η αιτιολογική έκθεση του νόμου, το συγκεκριμένο άρθρο στοχεύει να διορθώσει νομικές και διοικητικές αστοχίες του παρελθόντος, που αιφνιδίασαν ορισμένες κατηγορίες ασφαλισμένων επιβάλλοντάς τους χρηματικές επιβαρύνσεις.
Η μεγαλύτερη κατηγορία από αυτές, είναι χιλιάδες επαγγελματίες ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΓΑ σε περιοχές μικρής πληθυσμιακής πυκνότητας που ασκούσαν εμπορική δραστηριότητα χαμηλότατου τζίρου, οι οποίοι παράλληλα ήταν κανονικά εγγεγραμμένοι στο Μητρώο αγροτών και ασκούσαν αγροτική δραστηριότητα (τις περισσότερες φορές ήταν το κύριο τους επάγγελμα). Οι συγκεκριμένοι επαγγελματίες υπήχθησαν μεν στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΟΑΕΕ (με το ν. 4075/2012), όμως κανείς δεν τους ενημέρωσε, με αποτέλεσμα αυτοί να συνεχίσουν να καταβάλλουν κανονικά εισφορές στον ΟΓΑ, τις οποίες βέβαια ο ΟΓΑ ανεπιφυλάκτως δεχόταν. Τελικώς το θέμα τους λύθηκε με τον ν. 4144/2013, καθώς ρητά ορίστηκε ότι αυτοί παραμένουν τελικώς στον ΟΓΑ, πλην όμως ο ΟΑΕΕ τους χρέωσε με οφειλόμενες εισφορές μίας ολόκληρης διετίας (2012-2014) και με τις αντίστοιχες προσαυξήσεις.
Προκειμένου η διάταξη να επιτύχει τον σκοπό της, η ΕΣΕΕ πρότεινε προς το Υπουργείο Εργασίας να ορίζεται ξεκάθαρα ότι όσοι επαγγελματίες έχουν καταβάλει εισφορές στον ΟΓΑ, θα διαγράφονται οριστικά οι αδίκως καταλογισμένες οφειλές τους προς τον ΟΑΕΕ. Εκτός του ότι κατέβαλαν κανονικά εισφορές στον ΟΓΑ οι χιλιάδες αυτοί ασφαλισμένοι (τις περισσότερες φορές μάλιστα την ανώτερη εισφορά του ΟΓΑ) ο ΟΑΕΕ τους έχει χρεώσει εισφορές υγείας, σύνταξης (που παράλληλα πλήρωναν στον ΟΓΑ), ενώ, μετά την εισαγωγή του ν. 4387/2016, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο, το τμήμα ΟΑΕΕ του ΕΦΚΑ να τους έχει ανεβάσει ασφαλιστική κατηγορία με βάση μη πραγματικά αλλά τεκμαρτά εισοδήματα, συνδέοντας τις ασφαλιστικές εισφορές με το εισόδημα.
Περαιτέρω, η ΕΣΕΕ πρότεινε, στους λόγους εύλογης αμφιβολίας, να προστεθεί και η έλλειψή ενημέρωσης από το ΟΑΕΕ σε κάθε ασφαλισμένο για την άρση της απαλλαγής του από τον 8ο μήνα του 2010. Αυτή η ενημέρωση θα έπρεπε να οριστεί αναδρομικά σε προσωπικό επίπεδο και να είναι έγκαιρη και σαφής, ώστε να έχει παράξει τα αποτελέσματά της. Επειδή για την διευθέτηση των θεμάτων αυτών, προβλέπεται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης, με την οποία θα καθοριστούν οι τελικοί όροι εφαρμογής της διάταξης, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΣΕΕ αποφάσισε να σας ζητήσει την γνωστοποίηση προς την Συνομοσπονδία όλων των περιπτώσεων συναδέλφων που εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία, προκειμένου να ενημερώσουμε αντίστοιχα το Υπουργείο και να καταστήσουμε την διάταξη πιο λειτουργική.
2. Με τα άρθρα 5 έως 8 ρυθμίζεται το νέο καθεστώς επιβολής προστίμων για την αδήλωτη εργασία. Συγκεκριμένα ορίζεται ότι, εάν εντός 10 εργάσιμων ημερών από την ημέρα του ελέγχου, ο εργοδότης προβεί στην πρόσληψη του εργαζομένου ή των εργαζομένων που διαπιστώθηκαν ως αδήλωτοι με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης, το πρόστιμο των 10.500 ευρώ μειώνεται:
- Στο ποσό των 7.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης του συγκεκριμένου εργαζομένου με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 3 μηνών.
- Στο ποσό των 5.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον 6 μηνών.
- Στο ποσό των 3.000 ευρώ, σε περίπτωση πρόσληψης με σύμβαση εργασίας διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους.
Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ), οι ΕΣΕΕ και ΓΣΕΒΕΕ καταθέσανε ενιαία πρόταση, που διαφέρει από την συγκεκριμένη διάταξη και για την οποία θεωρούνε ότι επιτυγχάνει πολύ περισσότερο τον στόχο της καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας, μέσω της μετατροπής του πρόστιμου σε δηλωμένη εργασία, χωρίς να μειώνεται αλλά ούτε και να αυξάνεται εκθετικά το συνολικό ύψος που αντιστοιχεί στο πρόστιμο των 10.550 €. Συγκεκριμένα, προτάθηκε η επιχείρηση στην οποία καταλογίζεται η σχετική παράβαση να έχει την επιλογή:
- Είτε να καταβάλει το πρόστιμο.
- Είτε να έχει 90% μείωση προστίμου με υποχρέωση πρόσληψης του αδήλωτου εργαζόμενου για 12 μήνες πλήρους απασχόλησης.
- Είτε να έχει 40% μείωση προστίμου και 6 μήνες πλήρους απασχόλησης.
- Είτε να έχει 20% μείωση προστίμου και 3 μήνες πλήρους απασχόλησης.
- Είτε να έχει 40% έκπτωση προστίμου και υποχρέωση μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης για διάστημα 12 μηνών.
- Είτε να έχει 20% μείωση προστίμου και υποχρέωση μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης για διάστημα 6 μηνών.
- Είτε να έχει 10% μείωση προστίμου και υποχρέωση μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης για διάστημα 3 μηνών.
Τέλος πρότειναν η πρόσληψη να μην αφορά μόνο στο πρόσωπο του συγκεκριμένου εργαζόμενου που βρήκε ο έλεγχος, καθώς αυτός μπορεί να μην το επιθυμεί ή να μην συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις, όμως και η πρότασή μας αυτή δεν έγινε δεκτή. Παρόλα αυτά, το θέμα της αντιμετώπισης της αδήλωτης εργασίας είναι δυναμικό και δεν εξαντλείται εδώ. Ο διάλογος θα συνεχιστεί στα πλαίσια του ΑΣΕ και εφόσον ο νέος νόμος δεν αποδώσει τα αναμενόμενα, όπως πιστεύουμε, θα επανέρθουν οι παραπάνω προτάσεις προς νομοθέτηση.
Να επισημανθεί τέλος, ότι, σύμφωνα με το άρθρο 8 του νόμου, προβλέπεται η έκδοση Υπουργικής Απόφασης για την έναρξη της εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων, οπότε μέχρι τότε, ισχύει το παρόν καθεστώς της αυτοτέλειας του προστίμου των 10.500 ευρώ.
3. Κατά τις ρυθμίσεις του άρθρου αυτού, κάθε εργοδότης που αναθέτει, στο πλαίσιο της επιχειρηματικής του δραστηριότητας, την εκτέλεση έργου σε εργολάβο ευθύνεται εις ολόκληρον και αλληλεγγύως με τον εργολάβο έναντι των εργαζομένων του τελευταίου για την καταβολή των οφειλόμενων αποδοχών και ασφαλιστικών εισφορών, καθώς και των τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης.
Κατά την συζήτηση του νόμου στην Βουλή, η ΕΣΕΕ διαμαρτυρήθηκε για την παράλογη αυτή διάταξη, η οποία προφανώς έχει ως σκοπό να καταστήσει τον εργοδότη επίσημο «ελεγκτή» του εργολάβου, στην θέση που κανονικά θα έπρεπε να είχαν οι κρατικές υπηρεσίες της Επιθεώρησης εργασίας και του ΕΦΚΑ. Αυτό το οποίο καλά γνωρίζει όλη η αγορά, συνίσταται στο ότι είναι πρακτικά αδύνατον να μπορεί ο επιχειρηματίας να ελέγχει αν ο εργολάβος που χρησιμοποιεί, τηρεί τις προς το προσωπικό που απασχολεί υποχρεώσεις του. Ακόμα και αν ζητά να του χορηγούνται αντίγραφα εξοφλητικών αποδείξεων και πάλι δεν θα μπορεί να είναι εξασφαλισμένος πως το προσωπικό που απασχολεί ο εργολάβος έχει πράγματι εξοφληθεί σχετικά και δεν έχει άλλες απαιτήσεις. Αυτό πέραν του γεγονότος πως η συγκεκριμένη ρύθμιση μπορεί να τύχει και καταχρήσεών από πλευράς εργολάβων – εργαζομένων. Για παράδειγμα, η διάταξη «ανοίγει» τον εργοδότη στις κάθε μορφής «επιθυμίες» των εργαζομένων του εργολάβου, που άσχετα αν είναι καταχρηστικές ή όχι, θα συνεπάγονται για τον εργοδότη αυξημένο δικαστικό, ψυχικό και οικονομικό κόστος, το οποίο μπορεί να προέρχεται τόσο από την πλευρά των αστικών δικαστηρίων για τις ιδιωτικές διαφορές όσο και από την πλευρά των διοικητικών δικαστηρίων για απαιτήσεις του ΕΦΚΑ λόγω καταγγελιών κλπ. Για το λόγο αυτό, η συγκεκριμένη ρύθμιση, στο πλαίσιο πάντα της ελληνικής πραγματικότητας, θα αποτελέσει ένα ακόμη αντικίνητρο για την επιχειρηματικότητα, υπό το σκεπτικό ότι οι αναθέσεις και οι συμβάσεις έργου συνιστούν βασικό εργαλείο για την ανάπτυξη της οικονομίας.
4. Η διάταξη του άρθρου 12 αφορά στα πρόστιμα για τις περιπτώσεις της μη εμπρόθεσμης γνωστοποίησης αλλαγών ωραρίου. Πάγια θέση του εμπορικού κόσμου είναι ότι τα πρόστιμα αυτά είναι αδικαιολόγητα υψηλά, αφορώντας μάλιστα παραβάσεις, οι οποίες μπορεί να οφείλονται σε απευθείας συνεννόηση των εργαζομένων, τις οποίες αγνοεί ο εργοδότης. Γι’ αυτήν την «παράβαση», λοιπόν που μπορεί να οφείλεται σε λάθος, προβλέπονται για τον εργοδότη ποινές φυλάκισης (!) και διοικητικά πρόστιμα μέχρι 50.000 €….
Είναι αυτονόητο ότι οι συγκεκριμένες διατάξεις θα πρέπει να εξορθολογιστούν πριν χάσουν τελείως την σοβαρότητά τους.
5. Τέλος, με το άρθρο 42, ορίζεται και νομοθετικά η 26η Δεκεμβρίου ως ημέρα υποχρεωτικής αργίας, με την ταυτόχρονη εξασφάλιση εφαρμογής και των λοιπών διατάξεων που διέπουν τις ήδη νομοθετικά προβλεπόμενες ημέρες υποχρεωτικής αργίας. Αυτονόητα, συμφωνούμε με την διάταξη αυτή, που αποτρέπει την αποδόμηση βασικών πυλώνων της λειτουργίας της αγοράς και του προγραμματισμού των πολιτών καθώς η ΕΣΕΕ είχε ζητήσει την έκδοση της υπ’ αριθμ. 59635/1063/13.12.2017 Υπουργικής Απόφασης, που διευθέτησε το θέμα σε πρώτο βαθμό.

Με εκτίμηση

Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας

Γεροντίτης Σπυρίδων Ντόκος Ιωάννης